Driehoeksverhoudingen in het arbeidsrecht komen in allerlei vormen voor. Denk bijvoorbeeld aan de uitzendconstructie, waarbij een uitzendbureau een uitzendkracht op basis van een arbeidsovereenkomst uitleent aan een opdrachtgever. In de praktijk komen ook andere soorten driehoeksrelaties voor, bijvoorbeeld een intermediair (bemiddelingsbureau) die een zzp’er aan een opdrachtgever ‘koppelt’. De vraag die zich bij een dergelijke constructie kan voordoen, is of deze zzp’ers wel echt zelfstandigen zijn, en zo nee, wie is dan de werkgever?
Arbeidsovereenkomst of overeenkomst van opdracht?
Het onderscheid tussen een arbeidsovereenkomst enerzijds en een overeenkomst van opdracht anderzijds is een heet hangijzer in het arbeidsrecht. De lang verwachte uitspraak van de Hoge Raad in de zaak van Deliveroo heeft de betrokken maaltijdbezorgers eindelijk de gevraagde bevestiging gegeven dat zij werknemer waren en geen zelfstandig ondernemer. Maar voor de praktijk heeft de uitspraak niet de gehoopte doorbraak betekend. Omdat dit onderwerp de aandacht heeft van de wetgever, ziet de Hoge Raad in de Deliveroo-zaak geen aanleiding nadere regels te geven om de afbakening tussen een werknemer en een zelfstandige opdrachtnemer verder te verduidelijken. Of sprake is van een arbeidsovereenkomst moet, aldus de Hoge Raad, worden bepaald door een weging van alle omstandigheden van het geval. Deze weging is bij de kwalificatie van de juiste contractsverhouding tussen twee partijen al een lastige, maar kan nog complexer worden als ook een derde partij daarbij betrokken is.
Geen zzp’er maar werknemer
In een recent voorbeeld bij de rechtbank Amsterdam ging het om twee omroepmedewerkers die via Tentoo door een regionale omroep als zzp’er waren ingehuurd. Volgens de zzp’ers was er in hun geval echter sprake van een schijnconstructie. Zij claimden dat zij in dienst waren van Tentoo als uitzendkracht. De rechter stelde hen in het gelijk. Op basis van de concrete feiten en omstandigheden stelde de kantonrechter vast dat de twee medewerkers jarenlang, week in week uit bij de omroep werkzaam waren geweest, in vergelijkbaar werk als de eigen werknemers in dienst van de omroep. De medewerkers hadden geen ruimte om te onderhandelen over bijvoorbeeld tarieven en van zelfstandig ondernemerschap was daarom geen sprake, aldus de kantonrechter. De kantonrechter bevestigde dat sprake was van een uitzendconstructie: de omroepmedewerkers werden via Tentoo bedrijfsmatig aan de omroep uitgeleend om onder leiding en toezicht van de omroep de werkzaamheden uit te voeren.
De opdrachtgever als werkgever?
De betrokken medewerkers claimden hier dus met succes een arbeidsovereenkomst met de intermediair. De vraag is of zij niet (ook) met succes de omroep als werkgever hadden kunnen aanspreken. De kantonrechter heeft zich over deze vraag echter niet uitgelaten, omdat dat niet de inzet van de procedure was. Omdat Tentoo hier als uitzendwerkgever werd gezien, loopt de omroep als opdrachtgever niet (meer) het risico dat de verhouding met de omroepmedewerkers als een arbeidsovereenkomst gekwalificeerd kan worden. Maar als Tentoo niet als uitzendwerkgever zou zijn aangemerkt, is het de vraag of de omroepmedewerkers niet (ook) rechtstreeks bij de omroep een arbeidsovereenkomst hadden kunnen claimen. Aan de hand van alle feiten en omstandigheden van het geval kan immers ook in de verhouding tussen de omroepmedewerkers en de omroep sprake zijn van een arbeidsovereenkomst, als voldaan is aan de wettelijke voorwaarden van arbeid, loon en gezag. Het enkele feit dat de verloning via Tentoo verliep, sluit op zichzelf namelijk niet de mogelijkheid uit dat er een arbeidsovereenkomst met de omroep kan bestaan. Wanneer een zzp’er via een derde wordt ingeleend, maar de werkverhouding als een arbeidsovereenkomst kan worden gekwalificeerd, loopt ook de opdrachtgever (inlener) mogelijk een risico om als werkgever te worden aangesproken.
Heeft u vragen over dit onderwerp? Mail dan naar info@vanbladeladvocaten.nl
